Ecologische isolatie: Materialen & voordelen
Ecologische isolatiematerialen bieden veel voordelen. Ze presteren thermisch gezien goed, zijn ademend, en hebben een hoge warmteopslagcapaciteit. Maar wat betekent dit nu in de praktijk, en welke materialen zijn er beschikbaar voor ecologische isolatie? In dit artikel kom je alles te weten over de soorten milieuvriendelijke isolatie.
Waarom ecologische isolatie?
Het gebruik van ecologische isolatiematerialen is niet alleen voordelig voor het milieu maar ook voor jezelf. Ze bevatten namelijk geen schadelijke, vluchtige stoffen (zoals formaldehyde) en zijn niet irriterend voor je huid, ogen of longen. Fijn om mee te werken en beter voor de gezondheid. Daarnaast zijn milieuvriendelijke materialen nagenoeg onbeperkt voorradig en is er geen sprake van uitputting van grondstoffen. Dit in tegenstelling tot kunststof isolatiematerialen die van aardolie zijn gemaakt. Ecologische isolatie is daarmee een stuk minder milieubelastend dan andere meer traditionele vormen van isolatie.
Soorten ecologische isolatie
Veelgebruikte ecologische isolatiematerialen zijn: papiervlokken, houtvezel (houtwol), kurk, hennep en schapenwol. Alhoewel al deze materialen goed isoleren en een goede warmteopslagcapaciteit bieden, verschillen ze in vochtbestendigheid waardoor de toepassing per product verschillend is.
Type 1: Papiervlokken (cellulose)
Papiervlokken worden gemaakt van gerecycleerd krantenpapier. Na bewerking in de fabriek zijn de vlokken verwerkt tot een wolachtig isolatiemateriaal dat makkelijk ingeblazen kan worden in holle ruimtes. Tijdens het aanbrengen van de isolatie wordt er soms een kleine hoeveelheid water aan het materiaal toegevoegd zodat de papiervlokken ook verticaal tegen een wand (houtskeletbouw) kunnen worden gespoten. Papiervlokken kunnen ook verwerkt worden tot isolatieplaten. Om het product brandwerend te maken worden boorzouten toegevoegd.
Toepassingen: dakisolatie, vloerisolatie, wandisolatie (houtskeletbouw). Papiervlokken kunnen niet gebruikt worden voor isolatie in vochtige omstandigheden (spouwmuren, kelders, enz.)
Eigenschappen: goede isolerende waarde, hoge warmteopslag, lage diffusieweerstand (ademend)
Type 2: Houtvezel / houtwol
Houtvezelisolatiemateriaal wordt gemaakt van restproducten uit houtzagerijen. Het afvalhout wordt in de fabriek fijn gemaakt en door een speciaal procedé krijgt het een vezelachtige structuur. Van de houtvezels worden isolatiedekens of (half)stijve isolatiematten gemaakt. Om het product schimmelwerend te maken wordt soms een kleine hoeveelheid aluminiumsulfaat toegevoegd. Ten behoeve van de brandveiligheid wordt er doorgaans ammoniumsulfaat toegevoegd. Houtvezelplaten kunnen ook worden toegepast als onderdak. Er worden dan bitumen of latex aan het hout toegevoegd om het product vochtwerend te maken.
Toepassingen: dakisolatie binnenzijde (houtwol dekens), wandisolatie (houtskeletbouw), onderdakplaat.
Eigenschappen: vochtbestendig, goede akoestische isolatie, hoge warmteopslagcapaciteit, ademend.
Type 3: Kurk
Kurk is afkomstig van de kurkeik (Zuid-Europa en Noord-Afrika). Het is een nagroeibaar ecologisch product omdat het schors van de kurkboom na het oogsten weer opnieuw aangroeit. Een kurkboom kan op deze wijze twintig tot dertig jaar oud worden. Van het kurkschors kunnen geëxpandeerde korrels en platen worden gemaakt voor isolatiedoeleinden. Het voordeel van kurk is dat het erg goed tegen vocht kan en dat het akoestisch goed isoleert. Nadeel van kurk is de hoge prijs.
Toepassingen: aangezien kurk goed tegen vocht kan is het geschikt voor isolatie van spouwmuren, vloeren en dakconstructies.
Eigenschappen: vochtbestendig, goede geluidsisolatie.
Type 4: Hennep
Hennep wordt gemaakt van de hennepplant. Dit is een makkelijke te verzorgen plant die zonder problemen op allerlei gronden zonder bestrijdingsmiddelen kan worden verbouwd. Het is een snelle groeier en tijdens de groei verbruikt de hennepplant reeds veel co2. De houtachtige vezels van de hennepplant zijn erg sterk en kunnen onder meer gebruikt worden voor de productie van isolatiedekens.
Toepassingen: dakisolatie, muurisolatie, vloerisolatie. Hennep is niet geschikt voor isolatie in vochtige omstandigheden (spouwmuren, kelders).
Eigenschappen: hoge warmteopslag, hoge isolatiewaarde, ademend product.
Type 5: Schapenwol
Schapenwol is een isolatiemateriaal dat vaak wordt toegepast omdat het thermisch goed isoleert en omdat het materiaal luchtzuiverende eigenschappen heeft. Via wetenschappelijk onderzoek is vastgesteld dat schadelijke gassen zoals formaldehyde en stikstofoxide door schapenwol opgenomen worden. Schapenwol heeft daarnaast een hoge warmteopslagcapaciteit, kan goed vocht opnemen en is damp-open (lage diffusieweerstand).
Toepassingen: dakisolatie, gevelisolatie, vloerisolatie.
Eigenschappen: hoge warmteopslag, damp-open, luchtzuiverend.
Overzicht producteigenschappen ecologische isolatiematerialen
| Isolatiemateriaal | Lambda-waarde (W/mk) | Diffusie-weerstand | Warmteopslag (J/kgK) | Prijs per m2 |
|---|---|---|---|---|
| Papiervlokken | 0.039 – 0.040 | 1-2 | 1940 – 2150 | €14 – 20 |
| Houtvezel | 0.037 – 0.040 | 1-5 | 2000 – 2100 | €19 – 24 |
| Hennep | 0.040 – 0.042 | 1-10 | 2100 – 2500 | €15 – 20 |
| Kurk | 0.038 – 0.040 | 5-30 | 1670 | €20 – 30 |
| Schapenwol | 0.035 | 1-2 | 1720 | €20 – 25 |
Voordelen van ecologische isolatie
- Geringe energie nodig om de materialen te produceren.
- Hernieuwbare, recycleerbare, composteerbare materialen.
- Geen uitputting van grondstoffen.
- Ecologische isolatiematerialen zijn prettig om mee te werken, zijn niet irriterend voor de huid, longen of ogen.
- Bevatten geen schadelijke vluchtige stoffen.
- Ecologische isolatiematerialen zijn ademend. Hierdoor is damp-open bouwen mogelijk.
- Hoge warmteopslagcapaciteit (thermisch comfort, ook in de zomer).
Een ademende isolatie
Ecologische isolatiematerialen hebben een lage diffusieweerstand (mu waarde). Dat wil zeggen dat ze damp-open zijn waardoor de woning op natuurlijke manier kan ademen. Dit is vooral bij bio-ecologisch bouwen erg belangrijk. Bij deze ecologische manier van bouwen wordt er geijverd om de buitenschil van de woning zoveel mogelijk damp-open te maken. Met kunststof isolatiematerialen kan je dit niet realiseren omdat deze stoffen een dampdichte structuur hebben. Je bent voor het afvoeren van vocht volledig aangewezen op mechanische ventilatie. Glaswol en rotswol hebben wél een lage diffusieweerstand maar zijn minder milieuvriendelijk en hebben een minder goede warmteopslagcapaciteit.
Hoog comfort in de zomer
Eén van de grote voordelen van ecologische isolatie is de hoge warmteopslagcapaciteit van de isolatiematerialen. Hiermee wordt bedoeld dat de isolatie veel warmte kan opnemen om die vervolgens geleidelijk weer af te geven. De warmteopslagcapaciteit, ook wel inertie genoemd, wordt uitgedrukt in een getal (J/kgK). Schapenwol heeft een gemiddelde warmteopslagcapaciteit van 1720 J/kgK. In de zomer zal een woning die is geïsoleerd met schapenwol een stuk koeler zijn dan wanneer er gebruik is gemaakt van bijvoorbeeld minerale wol. Wanneer het huis bovendien gemaakt is van baksteen, natuursteen of kalkzandsteen zal dit effect nog groter zijn omdat deze bouwmaterialen ook een hoge warmteopslagcapaciteit hebben en daarmee bijdragen aan een aangenaam thermisch comfort.
